Εκλογές 2023: Στις 25 Ιουνίου θα ξανά βρεθούν στις κάλπες οι πολίτες – Τι πρέπει να γνωρίζουν – Τι ισχύει για τους Έλληνες του εξωτερικού
Στις εκλογές του Ιουνίου θα εφαρμοστεί ο εκλογικός νόμος της ενισχυμένης αναλογικής, που επαναφέρει το μπόνους εδρών προς το πρώτο κόμμα.
Η διαφορά αυτής της ενισχυμένης αναλογικής με το μπόνους των εκλογών του 2007 και από το 2012 έως το 2019, είναι ότι δεν είναι σταθερό αλλά κλιμακούμενο, ανάλογα με το ποσοστό του πρώτου κόμματος.
Εάν αυτό λάβει 25% το μπόνους είναι 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά ανάμεσα στα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή. Για κάθε επιπλέον 0,5% το μπόνους αυξάνεται κατά μία έδρα (και ανάλογα μειώνονται οι έδρες των άλλων κομμάτων), με ανώτατο όριο τις 30 έδρες. Άρα, το ανώτατο όριο των 50 εδρών μπόνους εξασφαλίζει το πρώτο κόμμα με ποσοστό 40%, όπως έλαβε η ΝΔ στις πρόσφατες εκλογές.
Εκλογές 2023: Ο ρόλος του αριθμού των κομμάτων που θα μπουν στη βουλή
Η αυτοδυναμία δεν εξαρτάται μόνο από το ποσοστό του πρώτου κόμματος αλλά και σε συνδυασμό με το ποσοστό που θα λάβουν αθροιστικά τα κόμματα που δεν θα πιάσουν το όριο του 3%.
Όσο πιο υψηλό το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής τόσο χαμηλώνει ο πήχης της αυτοδυναμίας. Αντίστροφα, όσα περισσότερα κόμματα στο κοινοβούλιο (άρα μικρότερο ποσοστό για τους λοιπούς συνδυασμούς), τόσο θα ανεβαίνει το μίνιμουμ ποσοστό για τον πρώτο. Όπως ανέφεραν ειδικοί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με πεντακομματική Βουλή η αυτοδυναμία εξασφαλίζεται με ποσοστό περί το 37,5%, με εξακομματική ο πήχης ανεβαίνει γύρω στο 38,4% και με επτακομματική στο 39,3%.
Εκλογές 2023: Εκλογές με λίστα
Οι επικείμενες εκλογές διαφέρουν από αυτές της 21ης Μαΐου και στον τρόπο εκλογής των υποψηφίων. Θα πραγματοποιηθούν με δεσμευμένο συνδυασμό (λίστα), καθώς θα επαναπροκηρυχθούν σε διάστημα λιγότερο από 18 μήνες από τις προηγούμενες. Με αυτή τη διαδικασία οι βουλευτές δεν εκλέγονται με σταυρό προτίμησης αλλά κατά σειρά στο ψηφοδέλτιο κάθε εκλογικής περιφέρειας, όπως συμβαίνει με τους βουλευτές Επικρατείας.
Προφανώς, τα κομματικά επιτελεία και οι πολιτικοί αρχηγοί θα καταρτίσουν τις λίστες των ψηφοδελτίων λαμβάνοντας υπόψη τη σειρά κατάταξης των βουλευτών στις πρόσφατες εκλογές, αν και δεν δεσμεύονται για κάτι τέτοιο από την εκλογική νομοθεσία. Έχουν, δηλαδή, το δικαίωμα να συμπεριλάβουν υποψηφίους ακόμα και αν εκείνοι δεν εξελέγησαν στις εκλογές της 21ης Μαΐου και να θέσουν εκτός ψηφοδελτίων ή να κατατάξουν χαμηλότερα στη λίστα υποψηφίους, οι οποίοι εξελέγησαν στην πρόσφατη εκλογική διαδικασία.
Εκλογές 2023: Πώς ψηφίζουν ετεροδημότες και κάτοικοι του εξωτερικού
Οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν με βάση τους εκλογικούς καταλόγους που ίσχυσαν και στις τελευταίες εκλογές, όπως αυτοί οριστικοποιήθηκαν μετά την α΄ αναθεώρηση του 2023, και περιλαμβάνουν όλες τις μεταβολές που συντελέστηκαν έως και την 28η Φεβρουαρίου 2023.
Σε ό,τι αφορά στους ετεροδημότες, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους στις προσεχείς εκλογές, όσοι είχαν υποβάλει ετεροχρονισμένα τη σχετική αίτηση.
Οι Έλληνες του εξωτερικού μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους εφόσον η αίτηση για εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους έχει εγκριθεί 12 ημέρες πριν από την προκήρυξη των εκλογών. Εάν οι νέες εκλογές προκηρυχθούν τη Δευτέρα 29 Μαΐου, τότε αυτή τη δυνατότητα θα έχουν όποιων η αίτηση εγκρίθηκε έως τις 17 Μαΐου.
Εκλογές 2023: Τα βήματα προς τις νέες εκλογές
Δύο ημέρες μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου λήγει η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων από τους ένστολους στους προϊσταμένους και διοικητές τους σχετικά με την πρόθεσή τους να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στον δήμο, στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι γραμμένοι.
Τα κόμματα εντός τριών ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου θα πρέπει να δηλώσουν το όνομα και το έμβλημά τους στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και εντός επτά ημερών να καταρτίσουν και να υποβάλλουν τους συνδυασμούς τους στην ηλεκτρονική πύλη καταχώρησης υποψηφίων. Τρεις ημέρες μετά τη λήξη προθεσμίας υποβολής υποψηφιοτήτων, ο ‘Αρειος Πάγος ανακηρύσσει σε δημόσια συνεδρίαση τους εκλογικούς συνδυασμούς.
Εντός 10 ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου οι αντιπεριφερειάρχες καθορίζουν τα εκλογικά τμήματα που θα συσταθούν και ακολούθως, το υπουργείο Εσωτερικών αποστέλλει τους σχετικούς πίνακες όλης της επικράτειας στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Η τελευταία λαμβάνει, παράλληλα, τις ονομαστικές καταστάσεις των δικαστικών λειτουργών, δικηγόρων, ασκούμενων δικηγόρων κ.λπ. για τον διορισμό τους με κλήρωση ως εποπτών και δικαστικών αντιπροσώπων. Στα πρωτοδικεία κληρώνονται τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών του κάθε εκλογικού τμήματος και οι αναπληρωτές τους. Στην κλήρωση περιλαμβάνονται οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του οικείου εκλογικού διαμερίσματος που φέρονται στους καταλόγους αυτούς ως κάτοικοι της περιοχής, έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού και είναι κάτω των 65 ετών.
Εκλογές 2023: Πώς θα ψηφίσουν στις 25 Ιουνίου οι Έλληνες του εξωτερικού
Να ψηφίσουν μία ημέρα πριν από τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου, όπως έγινε και στις εκλογές της 26ης Μαΐου θα έχουν τη δυνατότητα οι Έλληνες του εξωτερικού.
Πέραν των 22.857 εγγεγραμμένων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, στις δεύτερες εκλογές θα μπορούν να ψηφίσουν περίπου 7.000 επιπλέον ψηφοφόροι, οι οποίοι έκαναν ετεροχρονισμένα την αίτηση εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους και είχε παρέλθει η προθεσμία που είχε τεθεί για τις πρώτες εκλογές, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό περί των 30.000. Πλέον, εφόσον πληρούν τα κριτήρια, θα συμπεριληφθούν κανονικά στις νέες λίστες του υπουργείου Εσωτερικών.
Η αύξηση των εγγεγραμμένων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού ενδέχεται, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, να αυξήσει και τον αριθμό των εκλογικών τμημάτων, καθώς για να δημιουργηθεί χρειάζεται μίνιμουμ 40 ψηφοφόρους.
Αναλυτικά, μπορούν να ψηφίσουν στις επαναληπτικές εκλογές όσοι είχαν υποβάλει αίτηση η οποία εγκρίθηκε 12 ημέρες πριν από την ημερομηνία προκήρυξης των εκλογών. Ως εκ τούτου, αν η ημερομηνία προκήρυξης των εκλογών είναι η 29η Μαΐου θα μπορούν να ψηφίσουν οι Έλληνες του εξωτερικού των οποίων η αίτηση της εγγραφή τους είχε εγκριθεί 12 ημέρες πίσω, ήτοι στις 17 Μαΐου.
Σε ό,τι αφορά τις ενστάσεις, όσοι Έλληνες του εξωτερικού είδαν την αίτησή τους να απορρίπτεται, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση για να συμπεριληφθούν στους εκλογικούς καταλόγους έως τις 26 Μαΐου.
Πολύ σύντομες είναι οι προθεσμίες για τους Έλληνες που ψήφισαν στο εξωτερικό και πλέον επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στην Ελλάδα. Οι σχετικές διαδικασίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 26 Μαΐου 2023, καθώς αναμένεται η προκήρυξη για τη διεξαγωγή των νέων εκλογών την προσεχή Δευτέρα 29 Μαΐου.
Ειδικότερα, μέχρι την προσεχή Παρασκευή, οι Έλληνες που ψήφισαν στο εξωτερικό έχουν το δικαίωμα να κάνουν διαγραφή ή αναστολή. Η διαγραφή αφορά, για παράδειγμα, όσους ψήφισαν ως παροδικοί επισκέπτες στη Λιθουανία την οποία επισκέφθηκαν για τον αγώνα του Ολυμπιακού και στις επόμενες εκλογές θα βρίσκονται στην Ελλάδα. Επίσης, αφορά στους ψηφοφόρους που θέλουν να ψηφίσουν στην Ελλάδα μόνο στις εκλογές του Ιουνίου, ωστόσο επιθυμούν να παραμείνουν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού. Επισημαίνεται η αίτηση διαγραφής ή αναστολής αφορά όλους όσοι έκαναν αίτηση εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού, ανεξαρτήτως του αν τελικά προσήλθαν στις κάλπες ή όχι.
Οι αιτήσεις διαγραφής και αναστολής ή οι ενστάσεις μπορούν να γίνονται στην πλατφόρμα apodimoi.gov.gr.
Εκλογές 2023: Τι θα ισχύσει για όσους κάνουν τώρα αίτηση εγγραφής στους καταλόγους του εξωτερικού
Διαφορετική είναι η αντιμετώπιση για όσους Έλληνες θελήσουν τώρα να ξεκινήσουν τη διαδικασία εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού.
Οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι δεν θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές της 25ης Ιουνίου, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 101 του Ν. 5003/2022 (Α΄230), εγγραφές ή μεταβολές αιτήσεων που γίνονται σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 ημερών πριν την προκήρυξη των εκλογών θα καταχωρίζονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού μετά τη διενέργεια των εκλογών. Ως εκ τούτου, η εγγραφή τους στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού θα ολοκληρωθεί στο μέλλον.
