Συντάξεις: Αλλάζουν διαρκώς τα δεδομένα για τους συνταξιούχους που θα λάβουν το έκτακτο επίδομα
Οι τελευταίες πληροφορίες συγκλίνουν πως το επίδομα προσωπικής διαφοράς μπορεί τελικά να δοθεί σε έως και 800.000 – 850.000 συνταξιούχους.
Ανοίγει ολοένα και περισσότερο η βεντάλια των δικαιούχων συνταξιούχων που θα πάρουν από τον ΕΦΚΑ το έκτακτο επίδομα «μπόνους» προσωπικής διαφοράς πριν από το Πάσχα, επειδή δεν έλαβαν λόγω προσωπικής διαφοράς την αύξηση 7,75% στις συντάξεις τους.
Οι τελευταίες πληροφορίες συγκλίνουν πως το επίδομα προσωπικής διαφοράς μπορεί τελικά να δοθεί σε έως και 800.000 – 850.000 συνταξιούχους με εισόδημα από συντάξεις (ενδεχομένως και άλλες πηγές) έως και πάνω από 1.000 ευρώ το μήνα, δηλαδή στην συντριπτική πλειοψηφία των συνταξιούχων που δεν έλαβαν κάτι από τις αυξήσεις του 2023, οι οποίοι στο σύνολο τους είναι 900.000.
Εκτός της έκτακτης εφάπαξ παροχής αναμένεται να μείνουν μόνο 50.000 – 100.000 υψηλοσυνταξιούχοι με εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ το χρόνο, οι οποίοι μπορεί να μην έλαβαν αύξηση από την αναπροσαρμογή κατά 7,75% το 2023, αλλά ωφελήθηκαν σημαντικά από την κατάργηση της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης, κερδίζοντας μεσοσταθμικά 255 ευρώ το χρόνο, όπως αναφέρει το imerisia.gr.
Συντάξεις: Οι κατηγορίες των δικαιούχων
Σε κάθε περίπτωση όλα θα εξαρτηθούν από το μέγεθος του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου, που θα κλειδώσει grosso modo την ερχόμενη εβδομάδα, ώστε στη συνέχεια, το δεύτερο 15ήμερο του Φεβρουαρίου να ακολουθήσουν οι ανακοινώσεις και τον Μάρτιο, πριν τις πρώτες κάλπες, οι πληρωμές. Τα νέα δεδομένα, που δείχνουν διευρυμένες δημοσιονομικές δυνατότητες βάζουν στο κάδρο του έκτακτου «επιδόματος προσωπικής διαφοράς» τις εξής κατηγορίες:
- 140.000 – 150.000 συνταξιούχοι με συντάξεις από 800 – 1.000 ευρώ – Είναι αυτοί που δεν πήραν τίποτα, ούτε από την επιταγή ακρίβειας 250 ευρώ τα Χριστούγεννα καθώς έχουν υψηλότερες συντάξεις από 800 ευρώ, ούτε από την κατάργηση της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης, καθώς έχουν μικρότερες συντάξεις από 1.000 ευρώ, αλλά ούτε και από την αύξηση 7,75% επειδή έχουν προσωπική διαφορά. Είναι αυτοί που έχουν 100% κλειδώσει το επίδομα.
- 250.000 χαμηλοσυνταξιούχοι με συντάξεις κάτω από 800 ευρώ (η πλειονότητα στα 650 με 800 ευρώ) οι οποίοι πήραν μεν τα 250 ευρώ τα Χριστούγεννα αλλά δεν έχουν λάβει ούτε ευρώ από την αύξηση 7,75% λόγω σημαντικής προσωπικής διαφοράς.
- 145.000 – 150.000 συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα από 12.000 – 15.000 ευρώ (1.000 – 1.200 ευρώ το μήνα): Κερδίσανε μόλις 36 ευρώ το χρόνο (3 ευρώ το μήνα) μεσοσταθμικά από την κατάργηση της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης και δεν έχουν πάρει ούτε ευρώ από την αύξηση 7,75% λόγω προσωπικής διαφοράς.
- 300.000 συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα 15.000 – 20.000 ευρώ το χρόνο (1.250 – 1.600 ευρώ το μήνα): Κερδίσανε μόλις 110 ευρώ το χρόνο (9 ευρώ το μήνα) μεσοσταθμικά από την κατάργηση της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης και δεν έχουν πάρει ούτε ευρώ από την αύξηση 7,75% λόγω προσωπικής διαφοράς.
Συνολικά οι εν λόγω συνταξιούχοι αθροίζουν 850.000 δικαιούχους. Ωστόσο δεν είναι κλειδωμένο αν θα συμπεριληφθούν τελικά οι 300.000 συνταξιούχοι με εισοδήματα 15.000 – 20.000 ευρώ το χρόνο ή ο πήχης θα μπει χαμηλότερα. Είναι κάτι που θα εξαρτηθεί από το εύρος του δημοσιονομικού χώρου. Μπορεί για παράδειγμα να συμπεριληφθούν στους δικαιούχους ορισμένοι εξ αυτών ή και κανείς. Παράλληλα, υπάρχει και μια ακόμη δυνητική δεξαμενή δικαιούχων που δεν είναι άλλη από τους 300.000 συνταξιούχους που «έσβησαν» την προσωπική τους διαφορά και πήραν «ψαλιδισμένες» αυξήσεις στην τσέπη μικρότερες από 7,75%. Εφόσον μπουν από αυτούς ορισμένοι στη δεξαμενή των δικαιούχων, τότε κάποιοι άλλοι (π.χ. από τους 300.000 με εισοδήματα 15.000 – 20.000 ευρώ) θα εγκαταλείψουν το επίδομα.
Συνολικά 910.000 συνταξιούχοι δεν έλαβαν ούτε ευρώ από τις αυξήσεις του 2023 στην τσέπη.
Συντάξεις: Η επιταγή ακρίβειας
Οι τελικές αποφάσεις εξαρτώνται και από το αν θα δοθεί νέα επιταγή ακρίβειας πριν το Πάσχα, όπως δόθηκε τα Χριστούγεννα. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν πως αν δοθεί επιταγή ακρίβειας – έκτακτο επίδομα 250 ευρώ – αυτή θα είναι περιορισμένη (π.χ. σε συνταξιούχους με συντάξεις έως 600 ευρώ το μήνα) και όχι όπως δόθηκε τα Χριστούγεννα με την λογική ότι θα τρέχει το market pass για τους ευάλωτους (σενάριο που κερδίζει έδαφος τις τελευταίες ημέρες) και θα δοθούν και τα έξτρα μπόνους στους συνταξιούχους. Σε αυτή την περίπτωση οι 250.000 χαμηλοσυνταξιούχοι που λαμβάνουν σύνταξη κάτω από 800 ευρώ καθαρά και δεν πήραν ούτε ευρώ από την αύξηση του 2023, θα είναι οι πρώτοι που θα προστεθούν στους δικαιούχους του επιδόματος προσωπικής διαφοράς. Η πλειονότητα από αυτούς εισπράττει 650 με 800 ευρώ καθαρά.
Υπενθυμίζεται ότι από το σύνολο των 2,6 εκατ. συνταξιούχων:
- περίπου 1,4 εκατ. συνταξιούχοι είδαν ολόκληρη την αύξηση του 7,75%
- περίπου 300.000 συνταξιούχοι είδαν μικρότερη αύξηση (με την πλειονότητα να ξεπερνά το 7%) καθώς διατηρούν μικρή προσωπική διαφορά
- περίπου 900.000 συνταξιούχοι δεν είδαν αύξηση καθώς διατηρούν σημαντική προσωπική διαφορά.
Οι συνταξιούχοι που δεν έλαβαν αύξηση στην τσέπη αλλά μόνο λογιστική καθώς διατηρούν μεγάλη προσωπική διαφορά θα ενημερωθούν μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του ΕΦΚΑ (Εκτύπωση μηνιαίου ενημερωτικού σημειώματος κύριας σύνταξης) στο τέλος Φεβρουαρίου για τη μείωση της προσωπικής τους διαφοράς, προκειμένου να δουν και πραγματικές αυξήσεις κάποια στιγμή στο μέλλον.
Συντάξεις: Το ποσό
Το ποσό θα είναι είτε οριζόντιο είτε κλιμακωτό, ανάλογα με το πλήθος των δικαιούχων. Καθώς η βεντάλια των δικαιούχων ανοίγει, επιστρέφει στο τραπέζι το σενάριο του κλιμακωτού ποσού, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης, ώστε οι χαμηλοσυνταξιούχοι να πάρουν περισσότερα από τους υψηλοσυνταξιούχους.
Συντάξεις: Τα όρια ηλικίας, το θεμελιωμένο και το κατοχυρωμένο δικαίωμα
Η έξοδος προς τη σύνταξη αποτελεί διέξοδο για πολλούς εργαζόμενους, μετά από δεκαετίες εργασίας. Ωστόσο οι συνεχείς αλλαγές που συντελέστηκαν σταδιακά με τις νομοθετικές παρεμβάσεις, έχουν καταστήσει τη διαδικασία αυτή …σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες.
Χαρακτηριστική είναι η σχετική αναφορά του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ σύμφωνα με την οποία, η πληθώρα των παρεμβάσεων στην ασφαλιστική νομοθεσία την κατέστησαν «περίπλοκη, δυσνόητη και, ορισμένες φορές, αντιφατική».
Το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ) σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τους υποψηφίους συνταξιούχους εξέδωσε ένα αναλυτικό πρακτικό οδηγό, με στόχο τη συνοπτική παρουσίαση και κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της ασφάλισης στο e ΕΦΚΑ τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ (υπαγωγή στην ασφάλιση, εισφορές, παροχές) και των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης ανάλογα με τις κατηγορίες ασφάλισης που προβλέπονται στη νομοθεσία.
Ο πρακτικός αυτός οδηγός ασφάλισης και συνταξιοδότησης – σύμφωνα με το ΙΝΕ ΓΣΕΕ – θα συμπληρώνεται σταδιακά και θα επικαιροποιείται ανάλογα με τις εξελίξεις που θα επέλθουν στην ασφαλιστική και συνταξιοδοτική νομοθεσία.
Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης
Για τη χορήγηση σύνταξης γήρατος στους ασφαλισμένους του e ΕΦΚΑ ( τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ) προβλέπονται από τον νόμο δύο βασικές προϋποθέσεις:
Πρώτον, η συμπλήρωση ενός ορισμένου ορίου ηλικίας και δεύτερον, η πραγματοποίηση ενός ελάχιστου αριθμού ημερών εργασίας στην ασφάλιση, ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει ο κάθε ασφαλισμένος. Όταν υπάρχουν αυτές οι δύο προϋποθέσεις, γεννιέται το δικαίωμα του ασφαλισμένου (θεμελίωση δικαιώματος) να λάβει σύνταξη λόγω γήρατος, ανεξάρτητα από τον χρόνο που θα υποβάλει τη σχετική αίτηση για συνταξιοδότηση.
Η ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον ασφαλισμένο έχει σημασία μόνο για την έναρξη της καταβολής της σύνταξης, καθώς από τον νόμο ορίζεται ότι η καταβολή της σύνταξης γήρατος αρχίζει από την ημέρα που ο ασφαλισμένος θα υποβάλει την αίτηση για συνταξιοδότηση.
Τι σημαίνει θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης. Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι έχουν συμπληρωθεί ταυτόχρονα τόσο οι ελάχιστες απαιτούμενες χρονικές προϋποθέσεις ασφάλισης όσο και η απαιτούμενη από τη νομοθεσία ηλικία. Από την ημερομηνία αυτή και μετά μπορεί να ασκηθεί το δικαίωμα συνταξιοδότησης και να χορηγηθεί σύνταξη.
Τι σημαίνει κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης. Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν κατά τον χρόνο που συμπληρώνουν:
1. Είτε τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας (HA), οπότε κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης στο όριο ηλικίας και με τις HA που έχουν καθοριστεί για το συγκεκριμένο έτος.
2. Είτε την ηλικία, οπότε κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις ημέρες ασφάλισης (ΗΑ) με το όριο ηλικίας που έχει καθοριστεί για το συγκεκριμένος έτος.
Επισημαίνεται ότι η κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος κατά περίπτωση δεν προϋποθέτει καμία εκ των προτέρων ενέργεια των ασφαλισμένων (π.χ. κατάθεση αίτησης), διότι το στοιχείο της κατοχύρωσης ελέγχεται από τις υπηρεσίες συντάξεων κατά τον χρόνο που εξετάζεται το αίτημα συνταξιοδότησης και προκύπτει από τα ασφαλιστικά στοιχεία.
Συντάξεις: Παλαιοί και νέοι ασφαλισμένοι
Παλαιός ασφαλισμένος, είναι αυτός που ασφαλίστηκε πρώτη φορά σε οποιοδήποτε φορέα ασφάλισης έως 31.12.1992.
Νέος ασφαλισμένος, αυτός που ασφαλίστηκε πρώτη φορά σε οποιονδήποτε φορέα ασφάλισης από την 1.1.1993.
Μειωμένη σύνταξη. Δίδεται στις περιπτώσεις που προβλέπεται από την ασφαλιστική νομοθεσία. Καταβάλλεται στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης αλλά όχι την απαιτούμενη ηλικία. Η μείωση υπολογίζεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από την ημέρα συνταξιοδότησης έως την ημέρα συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη. Η μείωση δεν μπορεί να ξεπερνάει το όριο των 60/200.
Γενικά όρια συνταξιοδότησης. Από 1/1/2022, για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος απαιτούνται εναλλακτικά: Πρώτον, η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και 40 ετών ασφάλισης (12.000 ημέρες εργασίας).
Δεύτερον, η συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας και 15 ετών ασφάλισης (4.500 ημέρες εργασίας).
Τρίτον, για τη λήψη μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος απαιτείται η συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και 15 ετών ασφάλισης.
Ο οδηγός περιλαμβάνει, επιπλέον, τις παροχές ασθενείας σε χρήμα, τις παροχές μητρότητας, τη συνταξιοδότηση με βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα, την παράλληλη ασφάλιση και τον υπολογισμό των παροχών
