Συντάξεις: Πότε θα δοθούν οι πρώτες αυξήσεις και ποιο είναι το «κλειδί».
750.000 συνταξιούχοι δεν θα δουν αύξηση στην τσέπη τους…
Η ύπαρξη ή μη προσωπικής διαφοράς αποτελεί το κλειδί που ξεκλειδώνει την πόρτα των πραγματικών αυξήσεων στις συντάξεις. Μπορεί το συνολικό ποσό των κύριων συντάξεων με έναρξη καταβολής έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022 να αυξάνεται κατά 7,75%, όμως το τελικό ποσοστό της αύξησης θα κριθεί από το εάν ο συνταξιούχος έχει προσωπική διαφορά καθώς και από το ύψος αυτής.
Συντάξεις: Οι αυξήσεις
Οι πρώτες αυξήσεις θα δοθούν στο τέλος Ιανουαρίου, με τις συντάξεις Φεβρουαρίου, και θα περιλαμβάνουν αναδρομικά και το ποσό που αντιστοιχεί στην αύξηση για τον μήνα Ιανουάριο που ήδη έχει πληρωθεί.
Διαφορές μπορεί να προκύψουν και ως προς το τελικό ποσοστό, καθώς το 7,75% ορίστηκε με βάση τα στοιχεία της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού του 2023.
Εάν από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη υπάρξει απόκλιση, αυτή θα ληφθεί υπόψη στις αυξήσεις της επόμενης χρονιάς, ήτοι του 2024.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, την αύξηση του 7,75% θα δουν 1.724.713 συνταξιούχοι. Από αυτούς, το 80%-85% θα δει ολόκληρη την αύξηση της τάξεως του 7,75%, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των υπολοίπων θα δει αυξήσεις που θα ξεπερνούν το 7% αναλόγως του ύψους της προσωπικής διαφοράς που διαθέτουν.
Υπάρχουν βέβαια επιπλέον περίπου 750.000 συνταξιούχοι που δεν θα δουν αύξηση στην τσέπη τους, καθώς το ύψος της προσωπικής τους διαφοράς είναι μεγαλύτερο από το όποιο ποσό αντιστοιχεί στην αύξηση.
Αυτοί οι συνταξιούχοι θα δουν την προσωπική διαφορά να μειώνεται και θα ελπίζουν σε αυξήσεις από το 2024 και μετά.
Αλλά και για τους νέους, από 1η Ιανουαρίου 2023 και μετά, συνταξιούχους θα υπάρχει αύξηση, αφού η νέα εθνική σύνταξη, που μέχρι 31.12.2022 ανερχόταν σε 384 ευρώ, σύμφωνα με την εφαρμοστική εγκύκλιο αυξάνεται από 1.1.2023 σε 413,76 ευρώ. Αντίστοιχα αναπροσαρμόζεται και το ανώτατο όριο σύνταξης στα 4.965,12 ευρώ (από 4.608 ευρώ). Οσο για το ανταποδοτικό σκέλος της σύνταξης, βάσει και των υπολογισμών του υπουργείου Εργασίας, αυτό θα είναι σχεδόν ίσο με το αυξημένο κατά 7,75% ποσό των παλαιών συντάξεων, καθώς για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών θα ληφθεί υπόψη ο υψηλός πληθωρισμός του 2022.
Να σημειωθεί εδώ ότι το προηγούμενο διάστημα, με τις συντάξεις Ιανουαρίου, υπήρξαν 916.644 συνταξιούχοι που είδαν αυξημένες τις συντάξεις τους. Αυτό δεν οφείλεται στην απόφαση για αναπροσαρμογή κατά 7,75%, αλλά στην κατάργηση της παρακράτησης της φορολογικής εισφοράς αλληλεγγύης. Αύξηση στη σύνταξή τους είδαν επίσης 231.655 συνταξιούχοι μέσω της 4ης ετήσιας αύξησης λόγω της αλλαγής στα ποσοστά αναπλήρωσης βάσει του νόμου Βρούτση, ενώ κάποια βοήθεια στο εισόδημά τους είδαν επίσης 1.206.624 συνταξιούχοι μέσω του έκτακτου οικονομικού βοηθήματος των 250 ευρώ.
Με την αύξηση της εθνικής σύνταξης, το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής νόσου, το οποίο έως 31.12.2022 ανερχόταν σε 768 ευρώ, αναπροσαρμόζεται αυτομάτως από 1.1.2023 στα 827,52 ευρώ, όπως άλλωστε και το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου αυξάνεται για τα 20 χρόνια στα 413,76 ευρώ από 384 που είναι σήμερα. Στα 387,90 ευρώ τον μήνα αυξάνεται, τέλος, και η βασική σύνταξη του ΟΓΑ, που μέχρι πρότινος ήταν 360 ευρώ, όπως και η σύνταξη των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
Παραδείγματα
- Συνταξιούχος που λαμβάνει τον μήνα 850 ευρώ καθαρά. Με την εφαρμογή της αύξησης του 7,75% θα έχει μηνιαίο όφελος περίπου 66 ευρώ, ενώ το ετήσιο όφελος θα είναι της τάξης των 792 ευρώ. Αυτό βέβαια θα ισχύσει εάν δεν έχει προσωπική διαφορά. Εάν η προσωπική διαφορά είναι της τάξης των 56 ευρώ, τότε το μηνιαίο όφελος από την αύξηση θα είναι 10 ευρώ, με την προσωπική διαφορά να μηδενίζεται. Εάν η προσωπική διαφορά είναι 76 ευρώ, ο συνταξιούχος δεν θα λάβει αύξηση και η προσωπική του διαφορά θα μειωθεί σε μόλις 10 ευρώ.
- Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα σύνταξη 900 ευρώ και δηλώνει εισοδήματα από άλλες πηγές 6.200 ευρώ συνολικά το έτος. Με την εφαρμογή της αύξησης του 7,75% και το όφελος από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, το συνολικό ετήσιο όφελος ανέρχεται στα 906 ευρώ (840 ευρώ από την αύξηση 7,75% και 66 ευρώ από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς).
- Συνταξιούχος με 70 ευρώ αρνητική προσωπική διαφορά λαμβάνει καθαρή σύνταξη 560 ευρώ τον μήνα. Η αύξηση του 7,75% μειώνει σημαντικά την προσωπική διαφορά, ωστόσο δεν την υπερκαλύπτει. Η προσωπική διαφορά θα μειωθεί κατά 42 ευρώ
Συντάξεις: Τι θα πάρετε ανά κατηγορία εισφορών
Από 1η Ιανουαρίου οι ελεύθεροι επαγγελματίες πρέπει να επιλέξουν τη νέα ασφαλιστική κατηγορία, ενώ από το νέο έτος θα δουν τις ασφαλιστικές εισφορές τους στον e-ΕΦΚΑ να αυξάνονται ακολουθώντας τη διακύμανση του τιμαρίθμου. Η προθεσμία υποβολής της αίτησης-δήλωσης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας έχει καταληκτική ημερομηνία την 31η/1/2023.
Οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες, μπορούν μέσα από την ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα (https://www.efka.gov.gr/el/asphalismenoi/me-misthotoi/epilogi-asfalistikis-katigorias) να επιλέξουν ελεύθερα την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία επιθυμούν να καταταχθούν για το νέο έτος 2023 (Ενότητα Ασφαλισμένοι-> Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας Κύριας Ασφάλισης Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών από 1/1/2023).
H επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας δηλώνεται για τους κλάδους κύριας και επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχής σε ενιαία αίτηση και ισχύει για όλο το έτος.
Συντάξεις: Το ύψος
Η εκπομπή «Ανοιχτή επικοινωνία» στο Open TV παρουσίασε παραδείγματα με το ύψος των συντάξεων ανά κατηγορία εισφορών.
Με τα σημερινά δεδομένα, λοιπόν, όποιος επιλέξει την πρώτη κατηγορία, με 35ετία θα λάβει συντάξιμες αποδοχές 775 ευρώ.
Αντιστοίχως:
2η κατηγορία -> 930 ευρώ
3η κατηγορία -> 1.1180
4η κατηγορία -> 1.485
5η κατηγορία -> 1.845
6η κατηγορία – > 2.500
Συντάξεις: Ποιοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι
Με νέα διάταξη που ενεργοποιείται από την 1η Ιανουαρίου 2023 επέρχεται αύξηση ορίων ηλικίας από 4 έως και 7 χρόνια για δημοσίους υπαλλήλους που είχαν συμπληρώσει 25ετία υπηρεσίας από το 2010 έως το 2012.
Ειδικότερα, το καθεστώς που ίσχυσε και κατά τη διάρκεια της σταδιακής αύξησης των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από το 2015 έως το 2021 είχε ως εξής:
- Γυναίκες στο Δημόσιο µε 25ετία έως 31/12/2010 έφευγαν με μειωμένη στα 55 έτη.
- Ανδρες και γυναίκες στο Δημόσιο µε 25ετία έως 31 Δεκεμβρίου 2011 έφευγαν με μειωμένη στα 56 έτη.
- Ανδρες και γυναίκες στο Δημόσιο µε 25ετία έως 31 Δεκεμβρίου 2012 έφευγαν με μειωμένη στα 58 έτη.
Για αρκετούς δημοσίους υπαλλήλους – κυρίως εκπαιδευτικούς – η εν λόγω επιλογή ήταν αρκετά συμφέρουσα, καθώς η μείωση της σύνταξης, αν και ισχύει διά βίου, εφαρμόζεται μόνο κατά 30% στο ποσό της εθνικής σύνταξης και έτσι το «πέναλτι» έφτανε στα 115 ευρώ κατά ανώτατο όριο.
Το καθεστώς αυτό –που δεν επηρεάστηκε από την εξαετή μεταβατική περίοδο αύξησης των γενικών ορίων ηλικίας –παύει πλέον να ισχύει στέλνοντας στα 62 όσους δεν πιάνουν το εκάστοτε όριο ηλικίας έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.
Συντάξεις: Οι μεγάλοι χαμένοι
Μεγάλοι χαμένοι είναι:
- Ανδρες και γυναίκες δημόσιοι υπάλληλοι με συμπληρωμένη 25ετία έως το 2011 που γεννήθηκαν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 1966 – Επιβαρύνονται με 6 επιπλέον χρόνια υπηρεσίας.
- Ανδρες και γυναίκες δημόσιοι υπάλληλοι με συμπληρωμένη 25ετία έως το 2012 που γεννήθηκαν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 1964 – Επιβαρύνονται με 4 επιπλέον χρόνια υπηρεσίας.
Γυναίκες δημόσιοι υπάλληλοι με συμπληρωμένη 25ετία έως το 2010 που γεννήθηκαν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 1967 – - Επιβαρύνονται με 7 επιπλέον χρόνια υπηρεσίας.
Συντάξεις: Νωρίτερα θα πληρωθείτε τον Φεβρουάριο
Ανατροπή με τις συντάξεις Φεβρουαρίου καθώς οι συνταξιούχοι θα πληρωθούν νωρίτερα.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, από τις 26 Ιανουαρίου 2023 αναμένεται να αρχίσει η καταβολή κύριων και επικουρικών συντάξεων μηνός Φεβρουαρίου 2023.
Αναλυτικά:
- Ο ΟΑΕΕ, ο ΟΓΑ, το ΕΤΑΑ (μη Μισθωτών) ,το ΝΑΤ και ΚΕΑΝ, το ΕΤΑΠ – ΜΜΕ, το ΕΤΑΤ θα καταβάλουν την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου τις συντάξεις Φεβρουαρίου 2023.
- Την ίδια ημέρα θα καταβληθούν και οι προσωρινές συντάξεις Ενόπλων Δυνάμεων, Σωμάτων Ασφαλείας και Πυροσβεστικού Σώματος.
- Τα υπόλοιπα Ταμεία του ΕΦΚΑ (Μισθωτών) θα πληρώσουν την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου τις συντάξεις Φεβρουαρίου 2023.
Συντάξεις: ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τράπεζες, ΟΤΕ
Με βάση ΑΜΚΑ θα καταβάλουν το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι τράπεζες, ο ΟΤΕ και το Δημόσιο τις συντάξεις στους ασφαλισμένους.
Αναλυτικά:
- Την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023 θα πληρωθούν οι συντάξεις στους ασφαλισμένους των οποίων ο ΑΜΚΑ τους λήγει σε 1, 3, 5, 7, 9.
- Ενώ τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 θα καταβληθούν οι συντάξεις στους ασφαλισμένους των οποίων ο ΑΜΚΑ τους λήγει σε 0, 2, 4, 6, 8).
Συντάξεις: Αυξήσεις για χιλιάδες συνταξιούχους – Ποιοι θα πάρουν μέχρι 179 ευρώ
Τουλάχιστον 550.000 συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στις συντάξεις τους.
Οι αυξήσεις στις συντάξεις θα είναι έως 107 ευρώ μέχρι τα 30 έτη ασφάλισης και έως 179 ευρώ κατά μέσο όρο από τα 30 έτη και άνω για περίπου 550.000 νέοι συνταξιούχοι, οι οποίοι εξήλθαν του εργασιακού βίου μετά τον Μάιο του 2016.
Οι περισσότεροι θα πάρουν όλη την αύξηση, καθώς για τους νέους συνταξιούχους ο μηχανισμός της προστασίας των μειώσεων μέσω προσωπικής διαφοράς ενεργοποιήθηκε για όσους αποχώρησαν από 13/5/2016 έως και 31/12/2018, και εφόσον η σύνταξη που πήραν είχε μείωση πάνω από 20% σε σχέση με τη σύνταξη που θα είχαν πριν τον Μάιο του 2016.
Η μεγάλη αύξηση πάντως θα βοηθήσει πολλούς από όσους έχουν προσωπική διαφορά να τη μηδενίσουν.
Σύμφωνα με το σχέδιο της υπουργικής απόφασης που αποκάλυψε στις 11 Δεκεμβρίου ο «Ε.Τ.», η αύξηση 7,75% θα εφαρμοστεί σε κάθε είδους κύρια σύνταξη, δηλαδή λόγω γήρατος, λόγω θανάτου και λόγω αναπηρίας, που καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ έως 31/12/2022 και σε όσες έχουν έναρξη καταβολής μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Οι αυξήσεις από 1ης/1/2023 θα δοθούν στις εξής 5 κατηγορίες:
- Στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις μέχρι 31/12/2022 που έχουν απονεμηθεί πριν τις 13/5/2016 σε (παλαιούς) συνταξιούχους και έχουν επανυπολογιστεί με το Νόμο 4387 και με το Νόμο 4670/2020.
- Στις ήδη καταβαλλόμενες μέχρι 31/12/2022 συντάξεις που έχουν απονεμηθεί σε παλαιούς συνταξιούχους και δεν έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός τους λόγω έλλειψης στοιχείων.
- Στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις που έχουν εκδοθεί πριν το Νόμο 4387 και δεν υπόκεινται σε επανυπολογισμό (συντάξεις ΟΓΑ και ειδικών διατάξεων του ΝΑΤ) ή δεν έχουν επανυπολογιστεί.
- Στις καταβαλλόμενες συντάξεις από 13/5/2016 και μετά (νέοι συνταξιούχοι) είτε περιλαμβάνουν προσωπική διαφορά (σ.σ.: αν έχουν μείωση άνω του 20% σε σχέση με τη σύνταξη που θα έπαιρναν με το παλιό σύστημα) είτε όχι.
- Στις συντάξεις που θα απονεμηθούν από 1ης/1/2023 και η ημερομηνία έναρξης καταβολής τους ανατρέχει μέχρι 31/12/2022. Οι συντάξεις αυτές θα πληρωθούν με αναδρομικά (προ της αύξησης) με βάση το αρχικό ποσό σύνταξης έως τις 31/12/2022, ενώ οι αυξήσεις θα αρχίσουν να πιστώνονται από 1ης/1/2023.
Αυξήσεις θα έχουν 1,75 εκατ. συνταξιούχοι -παλαιοί και νέοι από όλα τα Ταμεία-, που θα δουν καθαρό κέρδος στην τσέπη, ενώ άλλοι 900.000, κυρίως παλαιοί που έχουν θετική προσωπική διαφορά, θα δουν μείωση της διαφοράς τους χωρίς να έχουν αύξηση στην τσέπη.
Τα ποσά της προκαταβολής και της προσωρινής σύνταξης θα αυξηθούν κατά 7,75% για τους νέους συνταξιούχους με αίτηση ή με έναρξη καταβολής σύνταξης από 1ης/1/2023.
Δεν προβλέπονται αυξήσεις στα ποσά της προκαταβολής σύνταξης και προσωρινής σύνταξης που λαμβάνουν όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί και έχουν έναρξη καταβολής της οριστικής τους σύνταξης έως τις 31/12/2022.
Αυτό σημαίνει ότι ένας συνταξιούχος με προσωρινή σύνταξη 768 ευρώ το 2022 δεν θα πάρει την αύξηση κατά 7,75% στην προσωρινή αλλά στην οριστική του σύνταξη, που θα έχει έναρξη καταβολής έως το 2022.
Συντάξεις: Τρέχουν για «έξοδο»
Μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 2022 έχουν περιθώριο οι δημόσιοι υπάλληλοι που θεμελίωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα συμπληρώνοντας την 25ετία μέχρι και 31 Δεκεμβρίου του 2012, να βγουν στη σύνταξη.
Σύμφωνα με τη διευκρινιστική εγκύκλιο του ΕΦΚΑ για τη διάταξη που ψηφίστηκε µε τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόµο, τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αυξάνονται έμμεσα έως και κατά 7 έτη, εφόσον οι δηµόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν συμπληρώσει µέχρι τις 31/12/2022 το προβλεπόµενο ηλικιακό όριο για τη λήψη µειωµένης σύνταξης όπως αυτό ίσχυε µέχρι τις 18/8/2015. Στην περίπτωση αυτή, µειωµένη σύνταξη θα µπορέσουν να λάβουν µε τη συµπλήρωση των 62 και πλήρη στα 67 έτη.
Για παράδειγµα, υπάλληλος νοσοκοµείου (άντρας ή γυναίκα) που γεννήθηκε το 1965 και έχει θεµελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωµα (συµπλήρωση 25ετίας) το 2011 είχε τη δυνατότητα να λάβει µειωµένη σύνταξη στην ηλικία των 56 ετών. Καθώς µέχρι τις 31/12/2022 έχει συµπληρώσει την ηλικία των 56 ετών, δικαιούται τη λήψη µειωµένης σύνταξης οποτεδήποτε επιθυµεί.
Αντιθέτως, δηµόσιος υπάλληλος που έχει γεννηθεί το 1967 και έχει συµπληρώσει τα 25 έτη συντάξιµης υπηρεσίας µέχρι τις 31/12/2011 δικαιούται τη λήψη µειωµένης σύνταξης µε τη συµπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του, αφού το 2022 θα είναι ηλικίας 55 ετών (δεν θα έχει δηλαδή συµπληρώσει την απαιτούµενη ηλικία των 58 ετών).
Εκπαιδευτικός (άντρας ή γυναίκα) που γεννήθηκε το 1964 και έχει συµπληρώσει 25ετία το 2012 είχε τη δυνατότητα λήψης µειωµένης σύνταξης στα 58, τα οποία «κλείνει» έως τις 31/12/2022 και µπορεί να συνταξιοδοτηθεί όποτε το επιθυµεί. Αντιθέτως, αν ο ίδιος εκπαιδευτικός είχε γεννηθεί το 1965 θα µπορεί να λάβει µειωµένη σύνταξη µε τη συµπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του, δεδοµένου ότι κατά τις 31/12/2022 δεν έχει συµπληρώσει την ηλικία των 58 ετών.
Τέλος, για παράδειγµα, γυναίκα υπάλληλος του υπουργείου Οικονοµικών που γεννήθηκε το 1965 και έχει θεµελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωµα το 2010, είχε τη δυνατότητα να λάβει µειωµένη σύνταξη µε τη συµπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της. Επειδή µέχρι τις 31/12/2022 έχει συµπληρώσει την ηλικία των 55 ετών, δικαιούται µειωµένη σύνταξη οποτεδήποτε και µπορεί το δικαίωµα αυτό να το ασκήσει τα έτη 2022, 2023 κ.ο.κ. Αντιθέτως, αν η συγκεκριµένη υπάλληλος έχει γεννηθεί το 1970, τότε θα µπορέσει να πάρει µειωµένη σύνταξη µε τη συµπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας της, αφού το 2022 είναι 52 ετών.
