Κόκκινα δάνεια: Οι πέντε άξονες στους οποίους κινούνται οι ρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου
Πέντε συν μία υποχρεώσεις για τους servicers, πρόστιμα – μαμούθ ύψους 500.000 ευρώ, αν αυτές παραβιάζονται, αλλαγές στον εξωδικαστικό μηχανισμό και στην προστασία των ευάλωτων, προβλέπονται μεταξύ άλλων στο νέο νομοσχέδιο για τα κόκκινα δάνεια.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο την Τετάρτη (18.10.23) το νέο νομοσχέδιο για τα κόκκινα δάνεια, που βάζει κανόνες σε διαχειριστές οφειλών και funds.
Διαφάνεια στις σχέσεις των δανειοληπτών με τα funds, προστασία των ευάλωτων αλλά και, ταυτόχρονα, ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα είναι οι στόχοι που επιδιώκονται με το νέο νομοσχέδιο για τους servicers.
Πιο αναλυτικά, οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου κινούνται σε πέντε άξονες:
1. Θεσπίζονται υποχρεώσεις διαφάνειας, ενημέρωσης και σεβασμού των δικαιωμάτων των οφειλετών για τους servicers.
2. Διευρύνεται η προστασία για τους πραγματικά ευάλωτους.
3. Εκσυγχρονίζονται και βελτιώνονται οι ρυθμίσεις για τον εξωδικαστικό μηχανισμό.
4. Εισάγονται ρυθμίσεις που ενισχύουν τον ανταγωνισμό, όπως η χορήγηση δανείων από μη τραπεζικούς φορείς.
5. Επεκτείνονται οι συναλλαγές μέσω του συστήματος άμεσων πληρωμών (IRIS).
Περιλαμβάνονται, επίσης, ρυθμίσεις:
– Για τη βελτίωση της λειτουργίας του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
– Για την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών του Πτωχευτικού Κώδικα.
– Για τη Σύσταση Μητρώου Παρακολούθησης Ιδιωτικού Χρέους προκειμένου να επισημαίνονται έγκαιρα οι τάσεις και να βελτιωθεί η ανταπόκριση της Πολιτείας σε περίπτωση που ανακύψουν προβλήματα στο μέλλον.
– Για τη μείωση των φόρων συγκέντρωσης κεφαλαίου και χρηματιστηριακών συναλλαγών.
– Για την άμεση δημοσιοποίηση των επωνυμιών επιχειρήσεων, στις οποίες η Τράπεζα της Ελλάδος εντοπίζει παραβάσεις της νομοθεσίας.
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Με τις ρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν την προηγούμενη τετραετία επιτεύχθηκε η απαλλαγή σε μεγάλο βαθμό του τραπεζικού συστήματος από το αγκάθι των κόκκινων δανείων. Επιπλέον, θεσπίστηκε ο νόμος για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας που αποτέλεσε πραγματική μεταρρύθμιση για τη χώρα, θεσπίζοντας μόνιμα εργαλεία ρύθμισης οφειλών, όπως είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός. Με τις παρεμβάσεις που εισάγουμε τώρα, κάνουμε το επόμενο βήμα στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του ληξιπρόθεσμου ιδιωτικού χρέους που εξακολουθεί να υφίσταται στην οικονομία, θέτοντας εμπόδια στην ακόμα πιο ισχυρή ανάπτυξη που μπορεί να πετύχει η χώρα. Η επιτάχυνση των ρυθμίσεων μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού με βελτίωση της προστασίας για τους πραγματικά – και όχι τους δήθεν – ευάλωτους, η θέσπιση αυστηρού πλαισίου κανόνων διαφάνειας για τους servicers, η τόνωση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα και η συστηματική παρακολούθηση της εξέλιξης του ιδιωτικού χρέους είναι τα βασικά εργαλεία που αξιοποιούμε, συνδυάζοντας το στόχο της οικονομικής εξυγίανσης με την κοινωνική προστασία».
Οι βασικές ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου περιλαμβάνουν τα εξής:
Κόκκινα δάνεια: Πέντε συν μία υποχρεώσεις για τους servicers
Το νομοσχέδιο προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τους servicers ως προς την ενημέρωση, εξυπηρέτηση και σεβασμό των δικαιωμάτων των καταναλωτών, σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις της Οδηγίας 2021/2167.
Επιπλέον, πέρα από τις προβλέψεις της Οδηγίας, επιβάλλει την υποχρέωση στους servicers να παρέχουν μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ. Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει τα στοιχεία αυτά εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers (κατ’ αναλογία με το web banking των τραπεζών).
Ειδικότερα:
Οι αγοραστές και οι διαχειριστές πιστώσεων υποχρεούνται να διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης, μέσω του οποίου θα παρέχουν στο δανειολήπτη άμεσα, τη στιγμή της πρόσβασής του, και με ανανέωση των στοιχείων σε μηνιαία τουλάχιστον βάση, ενημέρωση αναφορικά με την οφειλή του, η οποία θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα εξής:
α) πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες, τυχόν άλλες χρεώσεις, καθώς και το ισχύον επιτόκιο,
β) την περιοδικότητα των δόσεων, το ύψος αυτών, την ημερομηνία πληρωμής εκάστης αυτών, το τρέχον υπόλοιπο, καθώς και το λογαριασμό εξυπηρέτησης της οφειλής.
Το σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Έως τότε οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν εγγράφως τις πληροφορίες αυτές (ύψος οφειλής, δόσεις, επιτόκιο κ.λπ.) σε κάθε δανειολήπτη μετά από αίτησή του σε προθεσμία 30 ημέρων.
Επιπλέον υποχρεώσεις που τίθενται για τους servicers σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της Κοινοτικής Οδηγίας είναι:
1. Να προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτική ζωή των δανειοληπτών (σύμφωνα με τη νομοθεσία για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών).
2. Να επικοινωνούν με τους δανειολήπτες με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό ή αθέμιτη επιρροή, και να σέβονται.
3. Να γνωστοποιούν στον δανειολήπτη εγγράφως, σε γλώσσα σαφή και κατανοητή, μετά από οποιαδήποτε μεταβίβαση πίστωσης και πάντα πριν από την πρώτη είσπραξη οφειλών, αλλά και όποτε ζητείται από τον δανειολήπτη, μεταξύ άλλων τα εξής:
– πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης κατά τη στιγμή της γνωστοποίησης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες και άλλες επιτρεπόμενες χρεώσεις
– την ονομασία, τη διεύθυνση και τα στοιχεία επικοινωνίας του αγοραστή των πιστώσεων καθώς και των αρμόδιων αρχών στις οποίες ο δανειολήπτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία.
4. Να καθιερώσουν διαφανείς, άμεσες και δωρεάν διαδικασίες για τη διαχείριση των καταγγελιών των δανειοληπτών.
5. Να εφαρμόζουν μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου, που να διασφαλίζουν:
– Σεβασμό των δικαιωμάτων των δανειοληπτών.
– Συμμόρφωση με τους κανόνες για την προστασία των δανειοληπτών και την αντιμετώπισή τους με δίκαιο και επιμελή τρόπο, μεταξύ άλλων με το να λαμβάνεται υπόψη η οικονομική κατάστασή τους, και η ανάγκη παραπομπής τους σε υπηρεσίες παροχής συμβουλών.
– Καταγραφή και διεκπεραίωση των καταγγελιών των δανειοληπτών.
– Εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ορίζεται επίσης ρητά ότι στις περιπτώσεις μεταβίβασης απαιτήσεων ή ανάθεσης διαχείρισης, δεν χειροτερεύει η θέση του οφειλέτη και του εγγυητή και δεν επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση της σύμβασης και του επιτοκίου.
Επιπλέον με τις ρυθμίσεις που εισάγονται, παρέχεται η δυνατότητα στους servicers:
– Να χορηγούν δάνεια σε δανειολήπτες, των οποίων τις πιστώσεις διαχειρίζονται οι ίδιοι ή άλλοι servicers, με αποκλειστικό σκοπό την αναχρηματοδότηση των πιστώσεων ή την αναδιάρθρωση της δανειολήπτριας επιχείρησης.
– Να διαχειρίζονται τα ακίνητα που αποτελούσαν ασφάλεια για τα δάνεια που διαχειρίζονται και έχουν μεταβιβαστεί στον δικαιούχο της απαίτησης. Δεν επιτρέπεται όμως να αποκτούν με οποιονδήποτε τρόπο (ούτε με πλειστηριασμό) ακίνητα που συνδέονται με τα δάνεια που διαχειρίζονται.
Κόκκινα δάνεια: Οι ποινές
Οι ποινές που προβλέπονται για όσους παραβιάζουν τις υποχρεώσεις αυτές περιλαμβάνουν πρόστιμα έως 500.000 ευρώ, υποχρέωση διόρθωσης της παράβασης και φθάνουν μέχρι ανάκληση της άδειας λειτουργίας. Οι ποινές επιβάλλονται από τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς (υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Τράπεζα της Ελλάδος).
