Φορολογικές δηλώσεις: Τα «μυστικά» για να γλιτώσετε τις παγίδες

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία με τους πολίτες να σπεύδουν να υποβάλλουν τις φορολογικές δηλώσεις

Περισσότερες από 130.000 οικογένειες στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία πληρώνοντας συνολικά για δίδακτρα 569,625 εκατ. ευρώ ή 4.218 ευρώ κατά μέσο όρο το χρόνο. Επίσης σχεδόν 3.000 φορολογούμενοι καταβάλλουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, σοφέρ και δασκάλους, συνολικής αξίας 32,918 εκατ. ευρώ ή 12.440 ευρώ κατά μέσο όρο ο καθένας.

Τα ποσά που πληρώνουν οι φορολογούμενοι για το ιδιωτικό σχολείο των παιδιών τους ή για το προσωπικό που απασχολούν στο σπίτι τους π.χ. κηπουρός, δάσκαλος κλπ αποτελούν τεκμήριο διαβίωσης και προστίθεται στα υπόλοιπα τεκμήρια δηλαδή τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής.

Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη, δηλαδή το τεκμήριο διαβίωσης για τα ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης προσδιορίζεται για κάθε μαθητή ανεξάρτητα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο ή Λύκειο) από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Δηλαδή το ποσό πληρωμής των διδάκτρων που αναγράφεται στην απόδειξη αποτελεί και τεκμήριο διαβίωσης και θα πρέπει να δηλωθεί στη φορολογική δήλωση του 2024.

Οι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικό σχολείο θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

• Η αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται για τα καταβαλλόμενα δίδακτρα σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια και σε ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες.
• Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης βαρύνει τον γονέα που καταβάλλει τις δαπάνες αυτές.
• Εάν τα δίδακτρα καταβάλλονται από εταιρεία που εργάζεται γονέας, το τεκμήριο εξακολουθεί να βαρύνει τον γονέα αυτόν.

Βοηθητικό προσωπικό

Για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό τεκμήριο αποτελεί η ετήσια αντικειμενική δαπάνη όπως ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Το ποσό αυτό συμπληρώνεται στο εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.

Σημειώστε ότι τα παραπάνω τεκμήρια προστίθενται στα υπόλοιπα τεκμήρια του φορολογούμενου κατοικία, αυτοκίνητο και αυξάνοντας το συνολικό τεκμαρτό εισόδημα.

Φορολογικές δηλώσεις: Τι ισχύει για όσους άλλαξαν σπίτι το 2023

Πάνω από 1,4 εκατ. φορολογούμενοι διαμένουν σε μισθωμένη κύρια κατοικία και πληρώνουν ενοίκιο 2.500 ευρώ κατά μέσο όρο τον χρόνο. Περίπου 50.000 φορολογούμενοι δηλώνουν ότι ενοικιάζουν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία καταβάλλοντας μέσο ετήσιο ενοίκιο 2.800 ευρώ, ενώ περισσότερες από 126.000 οικογένειες πληρώνουν ενοίκιο για την κατοικία του παιδιού τους που σπουδάζει σε άλλη πόλη μακριά από τη μόνιμη κατοικία της οικογένειας.

Οι φορολογούμενοι που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή πληρώνουν ενοίκιο για εξοχική κατοικία ή για τα παιδιά τους που σπουδάζουν σε διαφορετική πόλη θα πρέπει να δηλώσουν στη φορολογική δήλωση τα ποσά των ενοικίων που πλήρωσαν το 2023 και παράλληλα να συμπληρώσουν τον πίνακα 5 των τεκμηρίων διαβίωσης, αφού η μισθωμένη κατοικία αποτελεί και τεκμήριο διαβίωσης. Ειδικά η μισθωμένη φοιτητική κατοικία δηλώνεται από τους γονείς ως δευτερεύουσα κατοικία.

Τα στοιχεία της μισθωμένης κατοικίας θα πρέπει να δηλωθούν στον πίνακα 5.1. (των τεκμηρίων) του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης, ενώ το ενοίκιο που πλήρωσε ο φορολογούμενος κατά τη διάρκεια του 2023 θα πρέπει να το δηλώσει μαζί με τα στοιχεία του ιδιοκτήτη της κατοικίας στον πίνακα 6.12. Το ίδιο ισχύει και για τους φορολογούμενους που ενοικιάζουν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία.

• Πώς θα συμπληρώσω τη δήλωσή μου όταν έχω ενοίκιο κύριας κατοικίας; Στον πίνακα 5.1. επιλέγοντας το πλαίσιο της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας, θα καταχωρήσετε τα στοιχεία της κατοικίας, θα τη χαρακτηρίσετε και θα επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». ΠΡΟΣΟΧΗ: θα πρέπει να επιλέξετε στον κωδικό 203 την ένδειξη «Μισθωμένη». Στη συνέχεια θα συμπληρώσετε και τον πίνακα 6.9.
• Πώς συμπληρώνω τον πίνακα 6.9 (ενοίκιο κύριας κατοικίας), όταν υπάρχουν περισσότεροι από τρεις εκμισθωτές; Στον υποπίνακα του κωδικού 801 συμπληρώνετε τους Α.Φ.Μ. των εκμισθωτών και το ποσό ενοικίου που αντιστοιχεί στον καθένα. Εάν οι εκμισθωτές είναι περισσότεροι από τρεις, στις δύο πρώτες σειρές συμπληρώνονται οι δύο εκμισθωτές με τα μεγαλύτερα ποσοστά ιδιοκτησίας και τα ποσά ενοικίου που τους κατεβλήθησαν και στην επόμενη σειρά στον κωδικό 815 το ποσό που κατεβλήθη μέσα στο 2023 συνολικά στους υπόλοιπους εκμισθωτές, χωρίς να εμφανίζονται το ονοματεπώνυμο και ο Α.Φ.Μ. τους.
• Πώς θα συμπληρώσω τον πίνακα της ιδιοκατοίκησης, όταν έχω μισθωμένη δευτερεύουσα κατοικία; Στον πίνακα 5.1. επιλέγοντας το πλαίσιο της διεύθυνσης δευτερεύουσας κατοικίας, θα καταχωρήσετε τα στοιχεία της κατοικίας, θα τη χαρακτηρίσετε και θα επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». ΠΡΟΣΟΧΗ: θα πρέπει να επιλέξετε στον κωδικό 207 ή 209 την ένδειξη «μισθωμένη». Στον πίνακα 6.11 στον κωδικό 417 θα συμπληρώσετε τον Α.Φ.Μ. του εκμισθωτή και στους κωδικούς 419-420 το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας.
• Είναι υποχρεωτική η συμπλήρωση του Αριθμού Δήλωσης Μίσθωσης για κατοικία που ενοικιάζω (κύρια κατοικία, δευτερεύουσα, για τέκνα που σπουδάζουν); Στον ΠΙΝΑΚΑ 6, στις στήλες των πινάκων των περιπτώσεων 10, 11 και 12 με τίτλο «Αριθμός Δήλωσης Μίσθωσης», πρέπει να συμπληρώνεται ο αριθμός της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας της αντίστοιχης σύμβασης μίσθωσης.
• Έχω αλλάξει κύρια κατοικία μέσα στο 2023, πώς το δηλώνω; Θα επιλέξετε το πλαίσιο της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας για να εισάγετε και τα στοιχεία της άλλης κατοικίας, θα τη χαρακτηρίσετε, θα την καταχωρήσετε και θα επιλέξετε «Μεταφορά στη Δήλωση». Τέλος, θα επιλέξετε την τελευταία κύρια κατοικία και ξανά «Μεταφορά στη Δήλωση». Τα στοιχεία της τελευταίας κύριας κατοικίας θα εμφανιστούν στον πίνακα 5.1α, ενώ το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης της άλλης κύριας κατοικίας, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον υπόχρεο και 708 για τη σύζυγο. Χρειάζεται προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.

Έτσι θα σβήσετε έξτρα φόρο 

Πάνω από 1,5 εκατ. φορολογούμενοι εγκλωβίζονται κάθε χρόνο στην παγίδα των τεκμηρίων και καλούνται να πληρώσουν έξτρα φόρο για εισόδημα που δεν έχουν αποκτήσει στην πραγματικότητα αλλά για εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.

Τον ίδιο κίνδυνο διατρέχουν και φέτος οι φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2023 χαμηλά εισοδήματα, αλλά έχουν μεγάλες τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης ή απέκτησαν περιουσιακά στοιχεία.

Ωστόσο, υπάρχουν 8 τρόποι, που επιτρέπουν στον φορολογούμενο να παρακάμψει τα τεκμήρια και να φορολογηθεί για το πραγματικό του εισόδημα.

Ειδικότερα το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι η απενεργοποίηση των τεκμηρίων γίνεται με τους ακόλουθους τρόπους:

1. Πραγματικά εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2023 στα οποία συμπεριλαμβάνονται η αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, οι ειδικές ενισχύσεις, τα επιδόματα και οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες.
2. Χρηματικά ποσά που αποκτήθηκαν εντός του 2023 και δεν θεωρούνται εισόδημα όπως για παράδειγμα το εφάπαξ για όσους βγαίνουν στη σύνταξη, οι αποζημιώσεις από ασφαλιστική εταιρεία και άλλα
3. Εισοδήματα παρελθόντων οικονομικών ετών που δηλώνονται στον ειδικό κωδικό του εντύπου Ε1 για «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» και αφορούν αποταμιεύσεις που μπορεί να φτάνουν σε βάθος 10, 20 ή και περισσότερων ετών.
4. Έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων όπως ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας κ.α. Επισημαίνεται ότι εφορία δεν αναγνωρίζει ολόκληρο το ποσό των εσόδων καθώς από το τίμημα πώλησης ενός ακινήτου αφαιρεί το κόστος απόκτησης του. Για παράδειγμα για φορολογούμενο που πούλησε ακίνητο έναντι 300.000 ευρώ το 2023 το οποίο είχε αγοράσει 200.000 ευρώ το ποσό που λαμβάνεται υπόψη για τη κάλυψη του τεκμηρίου είναι 100.000 ευρώ.
5. Χρηματικά ποσά που εισήχθησαν στην Ελλάδα η σε ευρώ η σε συνάλλαγμα εφόσον δικαιολογείται η απόκτησή τους στο εξωτερικό
6. Δάνεια εντός του 2023 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Για την απόδειξη σύναψης δανείου απαιτείται συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2023 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί.
7. Ποσά από δωρεές η γονικές παροχές εντός του 2023 που αποδεικνύονται από πιστοποιητικό ότι η δωρεά ή η γονική παροχή έγινε πριν την 31η Δεκεμβρίου 2023.
8. Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Τα ποσά από τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογουμένου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί το κέρδος από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο απαιτείται σχετική βεβαίωση από τον OΠAΠ ή από την εταιρεία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων. Προσοχή γιατί εξαιρούνται τα κέρδη από τα καζίνα.