Συνεχίζεται η ανησυχία για την τιμή του καφέ καθώς όλα είναι ανοιχτά για νέες αυξήσεις
Σενάριο για διατήρηση του μειωμένου συντελεστή 13% ΦΠΑ στο σερβιριζόμενο καφέ στην εστίαση για ένα ακόμη 6μηνο, έως το τέλος του 2024, βρίσκεται σύμφωνα με πληροφορίες στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.
Με στόχο την ανάσχεση του κύματος ανατιμήσεων στο καφέ στην εστίαση στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζεται η παράταση της χρονικής διάρκειας του μειωμένου ΦΠΑ 13% στο πιο δημοφιλές ρόφημα αλλά και στο κακάο, το τσάι και τα άλλα αφεψήματα έως και τέλος Δεκεμβρίου 2024. Το σημερινό ευνοϊκό καθεστώς για το σερβιριζόμενο καφέ στα καταστήματα της εστίασης και την κατανάλωσή του σε «πακέτο» ή «στο χέρι» λήγει στις 30 Ιουνίου 2024. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν υπάρξει νέα παράταση, ο καφές θα γίνει ακόμη πιο πικρός καθώς ο συντελεστής ΦΠΑ θα εκτοξευτεί στο 24% από την 1η Ιουλίου 2024.
Οι εκπρόσωποι της αγοράς μιλούν για ένα νέο κύμα αύξησης της τιμής κατά 15%-20% ενώ αρμόδιοι παράγοντες σημειώνουν ότι οι εξελίξεις στην οικονομία και το δημοσιονομικό πεδίο αφήνουν περιθώρια για την διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ για ένα ακόμη εξάμηνο σημειώνοντας ότι το κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 77 εκατ. ευρώ μαζί με τον μειωμένο ΦΠΑ που εφαρμόζεται στα κόμιστρα των ταξί.
Την ίδια ώρα οι εκπρόσωποι του κλάδου ζητούν κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) για να αποφευχθούν νέες ανατιμήσεις που θα οδηγήσουν σε μείωση της κατανάλωσης και θα πλήξουν τις επιχειρήσεις στο χώρο της εστίασης. Σύμφωνα με την Ελληνική Ένωση Καφέ η κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης που επιβαρύνει ετησίως τον κλάδο με ποσό 140 εκατομμυρίων ευρώ αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα στις ημέρες μας όπου οι τιμές διαπραγμάτευσης του καφέ στα διεθνή χρηματιστήρια έχουν εκτοξευθεί λόγω επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των αρνητικών γεωπολιτικών εξελίξεων, και των πληθωριστικών τάσεων που διέπουν το παγκόσμιο περιβάλλον επηρεάζοντας με αυξημένο κόστος τους καταναλωτές.
Πηγές από το υπουργείο Οικονομικών αποκλείουν μείωση του ΕΦΚ στον καφέ σημειώνοντας ότι πρόκειται για ακριβό μέτρο που θα αποδυναμώσει τις φετινές εισπράξεις του δημοσίου την ώρα που ο πήχης για το πρωτογενές πλεόνασμα έχει τοποθετηθεί υψηλότερα στο 2,1% του ΑΕΠ ενώ το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας βάζει «κόφτη» 2,6% στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών.
Πάντως τα στοιχεία δείχνουν ότι η τιμή της διαδεδομένης στην αγορά ποικιλίας καφέ Robusta έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 45 ετών καταγράφοντας αύξηση 50% στο πρώτο πεντάμηνο του έτους και συμπαρασύροντας προς τα πάνω την τιμή του καφέ Arabica. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για νέες αυξήσεις το επόμενο διάστημα με τη τιμή του φρέντο εσπρέσο (take away) να αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,40-2,60 ευρώ από 2-2,20 ευρώ σήμερα και του φρέντο καπουτσίνο (take away) στα 2,60-2,90 ευρώ από 2,20-2,40 ευρώ.
Γιατί αυξάνονται οι τιμές στον καφέ
Το κακάο και ο καφές έχουν κοινή πορεία φέτος, με τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις ελλείψεις να τροφοδοτούν τα ράλι και των δύο προϊόντων, δοκιμάζοντας τις αντοχές των traders.
Σύμφωνα με το Bloomberg, όπως και το κακάο, η αγορά του καφέ αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις. Και, όπως και το κακάο, η παραγωγή καφέ συγκεντρώνεται σε δύο χώρες. Το πιο σημαντικό είναι ότι πολλοί μεγάλοι traders συναλλάσσονται και στα δύο εμπορεύματα, επομένως οι αυξανόμενες τιμές του κακάο του στερεί ρευστότητα και έτσι αναγκάζονται προχωρούν σε πωλήσεις στα συμβόλαια καφέ που κατέχουν.
Η σύνδεση είναι σημαντική γιατί βοηθά εν μέρει να εξηγηθεί γιατί οι τιμές για τον καφέ εκτοξεύτηκαν στα ύψη και πώς η κρίση μετρητών αποκλείει τους traders από την αγορά. Οι τελευταίες επιπτώσεις του κακάο στον καφέ μπορεί να καταλήξουν να είναι περιορισμένες χάρη στις διαφορές του από το συστατικό παραγωγής σοκολάτας.
Το εμπόριο του καφέ μπορεί να έχει επηρεαστεί από ένα κύμα κερδοσκοπικών αγοραστών που στοιχηματίζουν ότι οι τιμές θα αυξάνονταν μετά τα προβλήματα στο κακάο, δήλωσε ο Carlos Costa, επικεφαλής πωλήσεων της Hedgepoint Global Markets LLC.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του καφέ robusta σημείωσαν άνοδο περισσότερο από 70% κατά τη διάρκεια των έξι μηνών έως τον Απρίλιο, φτάνοντας στην υψηλότερη τιμή τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Οι τιμές του κακάο υπερδιπλασιάστηκαν φέτος σε ρεκόρ τον περασμένο μήνα.
Το ράλι του κακάο είχε «ψυχολογική επίδραση» στον καφέ, ωθώντας σε συγκρίσεις μεταξύ των εμπορευμάτων, δήλωσε ο Andre Acosta, διευθυντής της οικονομικής εταιρείας Marex Group Plc. Τόσο τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του κακάο όσο και της robusta μπορεί να άντλησαν «σημαντικά περιθώρια κέρδους» καθώς ανέβαιναν, αναγκάζοντας τους επενδυτές να άρουν την αντιστάθμιση κινδύνου ή να προχωρήσουν σε άλλες επιλογές για να προστατεύσουν τις θέσεις τους. Τα περιθώρια για τις εταιρείες που προμηθεύονται και τα δύο εμπορεύματα είναι πιθανό να στενέψουν, πρόσθεσε.
Η παγκόσμια προσφορά καφέ και κακάο προέρχεται από ελάχιστες χώρες. Το Βιετνάμ και η Βραζιλία αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% των εξαγωγών κόκκων καφέ, με το Βιετνάμ να βρίσκεται αντιμέτωπο με σοβαρή ξηρασία. Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί κακάο είναι η Γκάνα της Δυτικής Αφρικής και η Ακτή Ελεφαντοστού, όπου οι ελλείψεις παραγωγής προκαλούν πρωτοφανή αστάθεια και τιμές ρεκόρ.
«Η μεγάλη συγκέντρωση του κακάο σε δύο μόνο χώρες οδήγησε στα προβλήματα που βλέπουμε τώρα και δεν μπορούμε να αφήσουμε το ίδιο να συμβεί στον καφέ», δήλωσε η Vanúsia Nogueira, εκτελεστική διευθύντρια του Διεθνούς Οργανισμού Καφέ. Αν και η κατάσταση των αγορών καφέ μπορεί να είναι λιγότερο ακραία, είπε ότι το εμπόρευμα «ακολουθεί την ίδια γραμμή» του κακάο.
Ενώ οι ανησυχίες για την προσφορά ωθούν ήδη υψηλότερα τις τιμές του καφέ, οι παρατηρητές της αγοράς επισημαίνουν ότι ο κόκκος που χρησιμοποιείται στα ροφήματα πρωινού δείχνει ότι μπορεί να πάει πολύ καλύτερα από το κακάο.
Οι καλλιεργητές καφέ αντικαθιστούν τα παλαιότερα φυτά με νέα και πιο παραγωγικά με καθορισμένο ρυθμό κάθε χρόνο, υποστηρίζοντας τις αποδόσεις και αποτρέποντας τις ασθένειες, δήλωσε ο Τιάγκο Καζαρίνι, ο οποίος διευθύνει μια χρηματιστηριακή εταιρεία στη ζώνη καφέ της Βραζιλίας. Το κίνητρο για τους αγρότες να επενδύσουν στον καφέ είναι «σημαντικά υψηλότερο», είπε, καθώς οι παραγωγοί μπορούν να επωφεληθούν άμεσα από την άνοδο των τιμών της αγοράς.
Αυτή είναι μια μεγάλη διαφορά από το κακάο, καθώς οι τιμές στην Ακτή Ελεφαντοστού και στην Γκάνα καθορίζονται από τις κυβερνήσεις. Ακόμη και με το τρέχον ράλι κακάο, οι αγρότες αμείβονται πολύ λιγότερο από τα επίπεδα της αγοράς και οι δεκαετίες ανεπαρκών επενδύσεων έχουν καταστήσει δύσκολο για τους καλλιεργητές να αντικαταστήσουν τα γηράσκοντα δέντρα ή να πληρώσουν για φυτοφάρμακα και λιπάσματα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις αποδόσεις.
Η δύναμη του Καφέ
Ο καφές είναι πιθανό να έχει καλύτερη απόδοση από το κακάο, μόλις τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποσκοπεί στην πρόληψη της αποψίλωσης των δασών στο τέλος του έτους. Αυτό συμβαίνει επειδή η κατανάλωση καφέ είναι πιο ισχυρή σε σχέση με τη σοκολάτα, η οποία συγκεντρώνεται στην Ευρώπη, δήλωσε η Μέγκαν Φίσερ, ερευνήτρια στην Capital Economics. Η Ευρώπη εισάγει σχεδόν το 60% των παγκόσμιων κόκκων κακάο και αντιπροσωπεύει πάνω από τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων πωλήσεων σοκολάτας.
Το κακάο είναι επίσης ένα δύσκολο συστατικό στην αντικατάσταση, ενώ οι δύο ποικιλίες κόκκων του καφέ, arabica και robusta, διευκολύνουν τα υποκατάστατα. Όταν οι τιμές της χαμηλότερης ποιότητας robusta αυξάνονται, οι εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν μείγματα καφέ με φθηνότερες εκδόσεις του premium κόκκου arabica. Αυτή η υψηλότερη ζήτηση για arabica αντανακλάται στις πρόσφατες κινήσεις της αγοράς, με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης της Νέας Υόρκης να κερδίζουν έως και 20% πριν ακολουθήσουν πτωτική πορεία.
«Η Βραζιλία, η κορυφαία παραγωγός καφέ στον κόσμο -έχει βελτιώσει σταθερά την παραγωγή arabica τα τελευταία χρόνια», δήλωσε σε συνέντευξή του ο αναλυτής της Rabobank Guilherme Morya. Οι εθισμένοι στον καφέ μπορούν να χαρούν το γεγονός ότι υπάρχουν κόκκοι για να στραφούν, παρόλο που μπορεί να είναι διαφορετικής προέλευσης, τιμής και ποικιλίας. Ωστόσο, η εντεινόμενη συγκέντρωση της αγοράς, με τη Βραζιλία να αυξάνει το μερίδιό της στις παγκόσμιες αποστολές καφέ εγείρει ανησυχίες.
Μια αποτυχία στην διαφοροποίηση της προέλευσης στην προμήθεια καφέ «μπορεί να καταλήξει να αλλάξει θεμελιωδώς το μοντέλο του κλάδου και ενδεχομένως να σπάσει το εμπόριο», δήλωσε ο Trishul Mandana του μεγάλου εμπόρου καφέ Volcafe. «Πιστεύω ότι το βλέπουμε σήμερα στο κακάο και η βιομηχανία του καφέ έχει πολλά να μάθει από αυτά τα γεγονότα».
