Δυσάρεστα είναι τα νέα για πολλούς συνταξιούχους οι οποίοι όπως όλα δείχνουν θα δουν μειώσεις στις συντάξεις
Η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τις συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα, καθώς επιδιώκεται η εναρμόνισή τους με τις συντάξεις χηρείας του δημόσιου τομέα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αναμένονται μειώσεις για περίπου 100.000 συνταξιούχους, με τις οριστικές αποφάσεις να αναμένονται το φθινόπωρο.
Η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την εφαρμογή των διατάξεων που προβλέπουν τη μείωση των συντάξεων χηρείας σε περιπτώσεις όπου ο δικαιούχος λαμβάνει και άλλη σύνταξη ή εργάζεται. Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, οι συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα πρέπει να μειωθούν από το 70% στο 35% μετά την πάροδο τριών ετών, εάν ο δικαιούχος συνταξιοδοτείται ή εργάζεται. Αν και το μέτρο έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή από το 2020, έχει μέχρι τώρα εφαρμοστεί μόνο για τις συντάξεις του δημόσιου τομέα και του ΟΓΑ.
Η τελική απόφαση θα αφορά τον τρόπο εφαρμογής του νόμου και αν οι περικοπές θα επιβληθούν αναδρομικά. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις και σοβαρές κοινωνικές συνέπειες, κυρίως για τις γυναίκες-χήρους, οι οποίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν σημαντική μείωση στα εισοδήματά τους. Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο οι περικοπές να μην ισχύσουν αναδρομικά, ώστε να αποφευχθεί η επιστροφή χρημάτων από το 2020 και μετά, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί.
Τα σενάρια που εξετάζονται για τους συνταξιούχους περιλαμβάνουν:
- Μείωση της μικρότερης σύνταξης κατά 50%: Σε περιπτώσεις όπου ο δικαιούχος λαμβάνει δύο συντάξεις, να επιλέγεται η περικοπή της μικρότερης σύνταξης. Αυτή η προσέγγιση ενδέχεται να μειώσει την οικονομική πίεση για τους συνταξιούχους.
- Περικοπή μόνο της εθνικής σύνταξης: Η μείωση να αφορά μόνο το τμήμα της εθνικής σύνταξης των 427€, χωρίς να επηρεάζεται το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης χηρείας. Με αυτόν τον τρόπο, η συνολική απώλεια εισοδήματος θα είναι μικρότερη από την πλήρη περικοπή της σύνταξης.
- Επιστροφή των χρημάτων σε δόσεις: Η σταδιακή επιστροφή των χρημάτων που έλαβαν οι δικαιούχοι κατά την περίοδο που δεν είχε εφαρμοστεί η διάταξη νόμου, προκειμένου να μειωθεί το οικονομικό βάρος για τους συνταξιούχους.
Παράλληλα, στο επίκεντρο βρίσκεται και το ζήτημα της καταβολής της εθνικής σύνταξης. Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι στους δικαιούχους με δύο συντάξεις καταβάλλεται μόνο μία εθνική σύνταξη, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω μειώσεις.
Το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς, ζητά την αναστολή των περικοπών και την άμεση λήψη νομοθετικών μέτρων για τη διατήρηση των συντάξεων χηρείας στο 70% της αρχικής τους αξίας, χωρίς περαιτέρω μειώσεις. Υπογραμμίζει ότι η εφαρμογή του ισχύοντος νόμου θα προκαλέσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα σε χιλιάδες συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι θα δουν τα εισοδήματά τους να μειώνονται δραματικά.
Επιπλέον, το Δίκτυο προειδοποιεί ότι αν δεν υπάρξουν αλλαγές στη νομοθεσία, χιλιάδες συνταξιούχοι θα κληθούν να επιστρέψουν στον e-ΕΦΚΑ σημαντικά ποσά ως αχρεωστήτως καταβληθέντα. Η προοπτική αυτή αυξάνει τις ανησυχίες για τις οικονομικές συνέπειες που θα επιφέρει η εφαρμογή του νόμου, ενώ αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις από την πλευρά της κυβέρνησης, προκειμένου να αποφευχθούν κοινωνικές αντιδράσεις και να διασφαλιστεί η δικαιοσύνη στην εφαρμογή των μέτρων.
Τι αλλάζει στις συντάξεις
Σημαντικές αλλαγές έρχονται από την αρχή του έτους στον τρόπο υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών, κάτι που είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε σημαντικά οφέλη για τους συνταξιούχους. Ο νέος δείκτης αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών θα συνδέεται άμεσα με την ετήσια μεταβολή των μισθών, αντί του πληθωρισμού που ίσχυε μέχρι τώρα.
Αναμένεται ότι αυτό το νέο σύστημα θα αποφέρει αυξήσεις στις συντάξεις που θα υπερβαίνουν τον ρυθμό του πληθωρισμού, προσφέροντας μεγαλύτερες ανταποδοτικές συντάξεις. Αναλυτές και ειδικοί εκτιμούν ότι οι διαφορές θα είναι μικρές αρχικά, αλλά με την πάροδο των χρόνων, οι συντάξεις θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 5%-10%.
Παράλληλα το σημαντικότερο όλων είναι ότι οι αυξήσεις που θα δίνονται θα αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό την πραγματική αύξηση του κόστους ζωής, ειδικά σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού.
Με το ισχύον σύστημα, οι ασφαλισμένοι ευνοούνται όταν ο πληθωρισμός είναι υψηλός, κάτι που συνέβη μόνο το 2022 με ποσοστό 9,9%. Ωστόσο, από το 2025 και μετά, όσοι συνταξιοδοτηθούν θα δουν τις αποδοχές τους να αυξάνονται με βάση τις μεταβολές των μισθών, οι οποίες προβλέπεται να αυξάνονται κατά περίπου 5% ετησίως. Συνεπώς, οι νέοι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν μεγαλύτερη ανταποδοτική σύνταξη σε σύγκριση με το σημερινό σύστημα.
Ο νέος δείκτης υπολογισμού συντάξεων θα αντικαταστήσει τον δείκτη πληθωρισμού και θα ευνοήσει το ύψος των συντάξεων, καθώς η οικονομική ανάπτυξη παρουσιάζει θετικές προοπτικές, ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί. Σύμφωνα με το πρόγραμμα σταθερότητας, η ανάπτυξη θα φτάσει το 2,4% το 2024 και το 2,6% το 2025, με τον πληθωρισμό να μειώνεται στο 2,3%.
Το 2023, ο μέσος μισθός διαμορφώθηκε στα 1.251 ευρώ, με εκτιμώμενη αύξηση κατά 4,9%, φτάνοντας τα 1.439 ευρώ σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Για το 2024, οι ειδικοί προβλέπουν αύξηση των μέσων μισθών από 3,25% έως 4,5%, με αποτέλεσμα να φτάσουν τα 1.295-1.307 ευρώ μεικτά.
Νέες ρυθμίσεις για τον υπολογισμό των συντάξεων
Οι συντάξιμες αποδοχές για τους ασφαλισμένους που θα αποχωρήσουν από το 2025 και μετά θα αυξάνονται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με την περίοδο:
- Για τα έτη 2002-2024, οι αποδοχές θα αυξάνονται με βάση τον πληθωρισμό.
- Για το διάστημα από το 2025 και έπειτα, οι αυξήσεις θα βασίζονται στο ποσοστό μεταβολής του Δείκτη Τιμών Μισθών, ο οποίος είναι νέος και βρίσκεται υπό εξέταση από ειδική ομάδα εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Το πόρισμα της ειδικής ομάδας αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους.
Περίοδοι αναπροσαρμογής
Όσοι συνταξιοδοτηθούν από το 2025 και μετά, θα έχουν δύο τρόπους υπολογισμού:
- Το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης από το 2002 έως το 2024 θα αυξάνεται με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (πληθωρισμός).
- Από το 2025 και μετά, το ανταποδοτικό μέρος θα προσαρμόζεται με τον Δείκτη Μισθών.
Η αλλαγή αυτή ενδέχεται να επιφέρει αυξήσεις που θα ήταν μεγαλύτερες από αυτές που θα προέκυπταν αν συνέχιζε να εφαρμόζεται ο δείκτης πληθωρισμού. Για παράδειγμα, αν λάβουμε υπόψη τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού τα τελευταία τρία χρόνια, ο ρυθμός αύξησης των μισθών ήταν 23%, ενώ ο πληθωρισμός ήταν 16,1%. Το 2022, ο μισθός αυξήθηκε κατά 7,2% έναντι πληθωρισμού 9,6%, το 2023 αυξήθηκε κατά 9,4% με πληθωρισμό 3,5%, και το 2024 αυξήθηκε κατά 6,4% με προβλεπόμενο πληθωρισμό 3%.
Με αυτές τις αλλαγές, οι συντάξιμες αποδοχές των ασφαλισμένων θα υπολογίζονται πλέον με γνώμονα την πραγματική ανάπτυξη των μισθών, δημιουργώντας έτσι πιο δίκαιες συνθήκες για τους μελλοντικούς συνταξιούχους.
